Οι παροιμίες μας

Τι είναι παροιμία:

Παροιμία είναι ένα σύντομο απόφθεγμα που εκφράζει (τις περισσότερες φορές με αλληγορικό τρόπο) ισχυρισμούς που αποτελούν το απόσταγμα μακράς πείρας πολλών ανθρώπων. Έτσι, οι παροιμίες προσλαμβάνουν πολλές φορές διδακτική σημασία. Διακρίνονται από ζωηρή και πλούσια σε εικόνες φαντασία, ενώ τις περισσότερες φορές έχουν τη μορφή κάποιου δίστιχου. Αποτελούν  τυπικό είδος της λαϊκής  παραδοσιακής λογοτεχνίας.  

Πηγή: Βικιπαίδεια

Στο βιβλίο «Από την πόλη έρχομαι…»

έχουν χρησιμοποιηθεί αντί τίτλων παροιμίες  

άλλες περισσότερο γνωστές κι’ άλλες λιγότερο,

που όμως όλες έχουν κάποια σχέση με τη μαγειρική. 

Εδώ δίνουμε επεξήγηση σε κάποιες από τις παροιμίες.

v           Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα

Η πρόταση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ασυναρτησία, φαίνεται να έχει φθάσει κοντά μας από το «Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή καν’ έλα».  Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η φράση αποτελούσε μήνυμα των Σταυροφόρων κατά την επιστροφή τους στην κατακτημένη Κωνσταντινούπολη και κατ’ επέκταση είναι μια πρόσκληση για να φθάσει κανείς στην κορυφή.

v           Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο

             Ενέργειες σκόπιμα λανθασμένες που αποβλέπουν σε εξαπάτηση κάποιου.

v           Αν δεις φαΐ κάτσε, αν δεις καυγά φύγε

            Να ενεργεί κανείς με βάση τη λογική του.

v           Αυλάκωσε τα αμπέλια σου, να φας γλυκιά σταφίδα

             Πρέπει να προνοήσεις προκειμένου να έχεις τα επιθυμητά αποτελέσματα.

v           Κάποιο λάκκο έχει η φάβα

Αυτή την έκφραση την λέμε συνήθως όταν θέλουμε να υπονοήσουμε ότι κάποιος  δεν μας εμπνέει εμπιστοσύνη.

v           Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες

Το λέμε για πράγματα απίθανα, ή ακόμη και  απραγματοποίητα, που ακούμε ότι έγιναν ή ότι πρόκειται να γίνουν.

v           Εδώ σε θέλω κάβουρα να περπατάς στα κάρβουνα

Πρόκληση για κάτι δύσκολο ή για κάτι που απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες.

v           Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις

Συμβουλή για να μετρά κανείς τα λόγια του ώστε να μην διαψευστεί.

v           Να ’λειπαν τα πιπέρια μου να ιδώ τις μαγεριές σου

Πρόκληση για αναγνώριση της συνεισφοράς μας.

v           Μασάει η κατσίκα ταραμά; 
          Μασάει και φτύνει και τα κουκούτσια

Αυτή η φράση χρησιμοποιείται όταν στην ανάγκη δεχόμαστε ως λογικό το  απαράδεκτο.

v           Αν δεν βρέξεις πόδια, ψάρια δεν πιάνεις

Χωρίς προσπάθεια δεν μπορείς να έχεις αυτό που επιθυμείς.

v           Ο μουσαφίρης και το ψάρι την τρίτη μέρα μυρίζουνε

Όπως και το ψάρι χαλάει μετά από ένα χρονικό διάστημα, έτσι και ο μουσαφίρης που μένει πολύ αρχίζει να γίνεται ανεπιθύμητος.

v           Ο λόγος σου με χόρτασε και το ψωμί σου φα’ το

Με αρκούν τα καλά σου λόγια.

v           Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι

Χρησιμοποιούμε αυτή τη φράση για να τονίσουμε την αξία της σιωπής.

v           Όποιος καεί απ’ το κουρκούτι, φυσάει και το γιαούρτι

Όταν θέλουμε να δικαιολογήσουμε την καχυποψία ενός ατόμου ή τη δική μας.

v           Του φρονίμου τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν

Είναι σωστό να προνοείς.

v           Η αλήθεια και το λάδι βγαίνουν πάντα από πάνω

Για να δείξουμε την πεποίθηση μας πως θα δικαιωθούμε. 

v           Αλήθεια χωρίς ψέματα, φαΐ χωρίς αλάτι

Κάποτε η υπερβολή ή ακόμη και το ψέμα σε μια ιστορία την κάνει πιο ενδιαφέρουσα.

v           Δεν υπάρχει καλό κρασί χωρίς κατακάθι

Πρέπει να δεχόμαστε τα κακά μαζί με τα καλά.

v           Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι

Για να δείξουμε πόσο ταιριαστά είναι δυο άτομα.

v           Όμοιος στον όμοιο και η κοπριά στα λάχανα

Τα ταιριαστά πάνε μαζί.

v           Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά

Μια φράση που χρησιμοποιείται όταν ακολουθεί κάτι δυσάρεστο ή δύσκολο.

v           Για να φας αμύγδαλα, πρέπει να τα σπάσεις

Η επιτυχία χρειάζεται προσπάθεια.

v           Ποιος έχει το δάχτυλο στο μέλι και δεν το γλύφει;

Όταν υπάρχει  ο πειρασμός είναι δύσκολο κανείς να αντισταθεί.

v           Ό,τι έσπειρες θα θερίσεις

Το ίδιο με το «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς».  Δηλώνει πως πρέπει να είναι κανείς υπεύθυνος για τις πράξεις του και έτοιμος να υποστεί τις συνέπειες. 

v           Για χάρη του βασιλικού ποτίζεται κι η γλάστρα

Το λέμε όταν κάποιος επωφελείται μιας κατάστασης εξαιτίας άλλου, χωρίς απαραίτητα να το αξίζει.

v           Το δένδρο από το καρπό γνωρίζεται

Η αναγνώριση ή και ο χαρακτηρισμός ενός ατόμου από τις πράξεις του.

v           Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο

Όταν μπορούμε μόνο να βλέπουμε το αντικείμενο της επιθυμίας μας, χωρίς να μπορούμε να το γευτούμε, απολαύσουμε (πρωταρχικά το φαγητό, όπως τα ψάρια). 

v           Το ψάρι φαίνεται μεγαλύτερο, όταν σου ξεφεύγει

Φράση που χρησιμοποιείται για να δείξει την τάση να επιθυμούμε αυτό που πλέον δεν έχουμε.

v           Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι

Χρειάζεται υπομονή για να έχει κανείς το επιθυμητό αποτέλεσμα.

v           Δεν πιστεύει ο χορτάτος το κακό του νηστικού

Είναι δύσκολο για κάποιον που δεν περνά μια δοκιμασία να αντιληφθεί τη δυσκολία της.

v           Ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει

Το γερό στομάχι όλα τα χωνεύει.

v           Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του

Όταν κάποιος πάει γυρεύοντας.

v           Κάτσε πίτα να σε φάω

Γι’ αυτούς που τα περιμένουν όλα έτοιμα.

v           Το λάδι χωρίζει απ’ το νερό σαν το νερό απ’ το λάδι

Δύο πράγματα ανόμοια ποτέ δε σμίγουν.

v           Μετά από το μαγείρεμα, σειρά ’χει το συμμάζεμα

Κάθε πράγμα πρέπει να γίνεται με τη σειρά του.

v           Ο μάγειρας κι αν ξέχασε, ο φούρνος του θυμάται

Χρησιμοποιούμε αυτή την φράση για γεγονότα ή πρόσωπα που νομίζαμε ξεχασμένα.

v           Κατάπινε το λόγο σου, μην έρθει και σε πνίξει

Είναι καλύτερα να σιωπά κανείς για να μην στραφούν όσα πει εναντίον του.

v           Φούρνος σβηστός, κρύο φαΐ

Λέμε αυτή τη φράση για να θίξουμε το αυτονόητο. 

v           Τ’ αμύγδαλα άλλα πικρά κι άλλα γλυκά σαν μέλι

Δεν πρέπει να κρίνουμε από την εμφάνιση.

v           Ο καλός ο μάγειρας απ’ τ’ άδειο πιάτο φαίνεται

Κρινόμαστε από το αποτέλεσμα των ενεργειών μας.